Ĺw. Tomasz z Akwinu 28. Suma Teologiczna Tom XXVIII

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

przewiduje lub relacjonuje Prawo Nowe, mają na celu przebłaganie i uwielbienie
jedynego Boga, przy czym wartość absolutną ma tylko Ofiara Chrystusa, uwieńczona
śmiercią na krzyżu. Wszystkie inne ofiary mają wartość względną, mierzoną ich
związkiem z tą Ofiarą zasadniczą. Klamrą spinającą ofiary Patriarchów Starego Prawa
z Ofiarą Chrystusa jest ich prekursorski charakter, oznaczony przez biblistów nazwą
typ" (zob. /3/). Zewnętrzny kształt mszy św. tłumaczy się faktem, że liturgia
pierwotnego Kościoła nawiązywała do liturgii Starotestamentowej. Rozwój tej liturgii
dokonuje się na bazie nabożeństw synagogalnych, przy oddziaływaniu środowisk, w
których chrześcijaństwo zapuściło korzenie. Do ostatnich czasów obserwujemy
286
ścieranie się poglądów na temat rozumienia istoty związku istniejącego między mszą
św. a Ofiarą Chrystusa. Syntetyczne ujęcie tego problemu odzwierciedlają świeżo
wprowadzone formularze modlitwy eucharystycznej (10; PEB II s. 180; 33 ss. 8-10,
17-21, 29-47, 69, 73, 85-94; Grześkowiak J. w: AK 64/1972/2 ss. 315-326: Maritain J.
w: NV 43/1968/1 ss. 2-31; Sonya A. Quitslund w: NRT ss. 1093-1096; 83 ss. 259-
261).
/225/ Q. 83, 4, c. Ostatnie trzy artykuły mają znaczenie historyczne. Pozwalają one
zrozumieć tendencje, które panowały w teologii przed ostatnim soborem.
Introit. Tę część mszy nazywamy obecnie śpiewem na wejście. Bierze się przy tym
tekst z Graduału Rzymskiego lub Graduału Zwykłego, albo jedną z pieśni
dostosowanych do charakteru uroczystości.
/226/ Według nowych dyrektyw wszystkie trzy wezwania są skierowane do Chrystusa
Pana.
/227/ Wspomniana tu modlitwa jest modlitwą całego Kościoła. Jest modlitwą
publiczną. Poprzedza ją moment ciszy przeznaczonej na modlitwę prywatną każdego
z uczestników.
/228/ Kościół dąży do aktywniejszego niż dotąd uczestnictwa osób świeckich we
mszy św. Pokrywa się to poniekąd z linią wytyczoną przez św. Tomasza. Chodzi tez o
zapoznanie ludu z Pismem św. Stąd większa ilość czytań i rozmaitość tekstów z Biblii
we mszach odprawianych zwłaszcza w dni świąteczne. Lektorem może być osoba
świecka, dobrze czytająca tekst >w języku narodowym. Obecna dyscyplina kościelna
nie przewiduje subdiakonatu. Zaleca się taki podział funkcji sprawowanych w czasie
mszy, który by uwzględniał charyzmaty wynikające ze święceń, ale też walory i
postawę osobistą ich wykonawców. Całość zgromadzenia liturgicznego ma dobrze
reprezentować Kościół (10 punkt 43; 12 ss. 63, 67; Wiadomości Diecezjalne Lubelskie
45/1971/6-7 s. 139; Jungmann J.A. w: SM III s. 430; 62 ss. 328, 332, 342).
12291 W życiu Kościoła powszechnego diakoni zaczynają grać coraz większą rolę i to
- zgodnie z najdawniejszą tradycją - jako głosiciele oraz interpretatorzy Ewangelii
(/196/; 12 ss. 59, 201, 289, 557, 699; Paweł VI. Motu proprio z 18.VI.1967).
Kościół przywiązuje wielką wagę do śpiewu, w szczególności do śpiewu między
czytaniami z Pisma św. Zpiew i momenty ciszy mają ułatwić przeżycie słyszanych
287
słów we mszy. Jungmann J.A. w: SM III s. 430; 82 s. 79).
/230/ Co do wyznania wiary, zazwyczaj recytowanego, przywrócono dyscyplinę
wskazaną przez Tomasza.
/231/ Zamiast nazwy kanon" wprowadzono nazwę: modlitwa eucharystyczna". W
mszale Rzymskim mamy do wyboru 4 takie modlitwy. Obecnie najczęściej odmawia
się je głośno, ale w sposób skupiony, przy zachowaniu odpowiedniej postawy. Po
cichu kapłan odmawia te modlitwy, które zanosi w swoim własnym imieniu
(Wiadomości Diecezjalne Lubelskie 45/1971/6-7 s. 138; 10).
/232/ W Kościele Rzymsko-Katolickim pocałunek pokoju" został przywrócony. Co
do zewnętrznego sposobu wykonania tego znaku pokoju decydują konferencje
krajowe episkopatu. Zwyczaj sięgający czasów najdawniejszych winien mieć pokrycie
w postawie wewnętrznej uczestników mszy, zwłaszcza tych, którzy mają przystąpić do
komunii św.
/233/ Prócz modlitwy dziękczynne] publicznej i śpiewu, przewidziana jest po komunii
modlitwa osobista w ciszy (por. 31 II s. 39).
/234/ Q. 83, 4 ad 2. Kościół Katolicki po Soborze Watykańskim II już nie zestawia
tradycji z Pismem św., jako drugiego zródła Bożego Objawienia. Jest jedno zródło,
choć poszczególne elementy zostały przekazane w różny sposób, tak jak to w tym
miejscu sugeruje Tomasz(12. s. 541).
/235/ Stanowisko Zwiętej Kongregacji Obrzędów co do tej sprawy nie pokrywa się w
pełni z tezą Tomasza, a raczej zbliża się do stanowiska Kościoła Prawosławnego,
co zostało uwypuklone w druku (10; /119/; /120/).
/236/ Q. 83, 4 ad 4. Odprawienie katechumenów przetrwało w Kościele
prawosławnym. We mszy katolickiej z chwilą, kiedy na oznaczenie pierwszej jej
części wprowadzono nazwę liturgia słowa", na miejsce dawnej msza
katechumenów", znikł ostatni ślad tego obrzędu.
/237/ Q. 83, 4 ad 6. Modlitwy powszechne, czyli modlitwa wiernych. Odmawia
celebrans z udziałem ludu (Wiadomości Diecezjalne Lubelskie 45/1971/6-7 s. 143;
Jungmann J.A. SM III s. 431; 12 s. 67).
/238/ Obecne dyrektywy Kościoła idą w innym kierunku. Modlitwy Eucharystyczne
mogą być recytowane albo śpiewane.
288
/239/ Q. 83, 4 ad 9. Zwrot: Wielkiej Rady Anioł" mamy w Septuagincie (Iz 9, 5). Po
raz pierwszy odniesiono te słowa do Chrystusa Pana w XII w. (17 ss. 357 i 465).
/240/ Q. 83, 5, 2. Przebłagalnia - to miejsce, skąd Jahwe przemawia do Mojżesza, a
jednocześnie jakby narzędzie odpuszczenia grzechów (Biblia Tysiąclecia s. 97).
/241/ Q. 83, 5, 3. Postulat został uwzględniony. Pozostało tylko parę znaków
wykonywanych w rozmaity sposób (10).
/242/ Q. 83, 5, 5. Gesty stanowią niezastąpiony środek nawiązania kontaktu z dziećmi
i z ludzmi niewykształconymi, oraz tam gdzie jest odprawiana msza św. w języku
obcym, jak to miało miejsce przed Soborem Watykańskim II. Stały się one mniej
potrzebne od czasu wprowadzenia do liturgii języków narodowych. Stanowią one
jednak element konieczny każdej akcji o zabarwieniu emocjonalnym. We mszy św.
odprawianej obecnie zostały dostosowane do mentalności ludzi XX wieku (Vergote A.
w: Conc 62/1971 ss. 45, 46).
/243/ Q. 83, 5, a. Kościół nie może się mylić. Twierdzenie to brzmi prawdziwie tylko
w ustach człowieka, który pod wyrazem Kościół" rozumie Mistyczne Ciało
Chrystusa, kierowane przez Ducha Zwiętego. Przed encykliką Piusa XII o Ciele
Mistycznym z r. 1943 operowaliśmy wyrazem Kościół w znaczeniu zbyt ciasnym.
/244/ Q. 83, 5 ad 2. Kadzenie w pogańskiej starożytności klasycznej było wyrazem
czci należnej bogu, czy bóstwu. Odmowa okadzenia posągu cesarza była nieraz
przyczyną męczeńskiej śmierci. Obecnie, zwłaszcza w liturgiach wschodnich,
okadzanie przedmiotów czci /zwłaszcza ikon/ stanowi pewnego rodzaju sztukę i ma
wpływ na wytworzenie odpowiedniego nastroju. Na południu dochodzi do tego motyw
praktyczny /pot, owady/. We mszy rzymskiej przewidziane jest w mszach uroczystych [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki